به کارگیری شاخص اچ در ارزشیابی پژوهش و پژوهشگر؛ آری یا نه؟

هدف: هدف از انجام این پژوهش تبیین چگونگی به کارگیری شاخص هیرش (اچ ایندکس) در ارزشیابی پژوهش و پژوهشگر است. روش تحقیق: پژوهش به روش کیفی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش در برگیرنده جامعه علمی کشور (اعضای هیأت ‌علمی دانشگاه‌ها، دانشگران ایرانی آی. اس. آی، و دانشگران آی. اس. سی) بود. نمونه آماری پژوهش شامل 20 نفر از اعضای هیأت ‌‌علمی دانشگاه‌های اصفهان، صنعتی اصفهان، علوم پزشکی اصفهان، علوم پزشکی شهید بهشتی، خوارزمی، شاهد، یاسوج و رازی کرمانشاه است. در این پژوهش از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده شد. داده‌های پژوهش از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع‌آوری و بر اساس روش نظریه زمینه­ای (گراندد تئوری)  تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها: با استفاده از تکنیک کدگذاری موجود در روش گراندد تئوری 7 مقوله استخراج گردید. مقولۀ شاخص هیرش به عنوان مقوله اصلی در نظر گرفته شد. مقولات دیگر این پژوهش عبارتند از: نقاط قوت، ضعف شاخص هیرش، کیفیت پژوهش، رتبه‌بندی و ارتقا، موافقان، مخالفان شاخص هیرش، و راهکارهای جهت بهبود شاخص هیرش. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که با وجود نقاط ضعف متعدد وارد بر شاخص هیرش و نیز از آنجا که این شاخص صرفاً بیانگر جنبه‌هایی از فعالیت علمی فرد است (بروندادهای علمی به شکل مقاله)، در نتیجه استفاده از آن در مواردی چون رتبه‌بندی و ارتقای افراد و دانشگاه‌ها تا رسیدن به اطمینان کامل نسبت به پیامدهای منفی آن برای پژوهش کشور توصیه نمی‌شود.